(11.04.2006)
Wojciech Szatkowski: "Staraniem wydawnictwa BOSZ
ukazała się dwutomowa publikacja, odtwarzająca zakopiańskie dzieje Rafała
Malczewskiego do 1939 r. w kontekście sztuki polskiej i życia
artystycznego w Zakopanem w latach 1918-1939.
Rafał Malczewski urodził się 24 października 1892 r. w Krakowie, był synem
słynnego malarza Jacka Malczewskiego. W Zakopanem, w którym mieszkał w
latach 1917 – 1939 r. był szeroko znanym literatem, publicystą, malarzem,
a także taternikiem i narciarzem. Malował głównie krajobrazy tatrzańskie i
obrazy o tematyce narciarskiej. Od 1924 r. wystawiał swe prace w kraju i
za granicą. Ogłosił też liczne artykuły i felietony o tematyce
tatrzańskiej. W 1928 r. wydał zbiór nowel „Narkotyk gór”, potem książkę
„Tatry i Podhale” (1935), a także dwie książki ze zbiorami swoich
felietonów „Trzy po trzy o sporcie” (1938), „Od cepra do wariata” (1939),
a po wojnie „Pępek świata” i szereg innych publikacji. Zmarł 15 lutego
1965 r. w Montrealu w Kanadzie.
Wydana obecnie książka to dwutomowa publikacja wydana z okazji wystawy pod
tytułem „Rafał Malczewski i mit Zakopanego”, prezentowanej obecnie w
Muzeum Narodowym w Warszawie od 6 kwietnia do 25 czerwca 2006 r. Wystawa
ta będzie następnie pokazywana w galerii sztuki im. Włodzimierza i Jerzego
Kulczyckich w Zakopanem. „Rafał Malczewski i mit Zakopanego” tom I, wybór,
opracowanie, tekst: Dorota Folga-Januszewska. „Zakopane w czasach Rafała
Malczewskiego”, tom II, zawiera teksty następujących autorów: Lesława
Dalla, Doroty Folgi-Januszewskiej, Teresy Jabłońskiej, Michała Jagiełły,
Henryka Josta, Elżbiety Jost-Kleczkowskiej, Urszuli Kozakowskiej-Zauchy,
Stefanii Krzysztofowicz-Kozakowskiej, Marii Kurpik, Janusza
Odrowążą-Pieniążka, Macieja Pinkwarta, Wojciecha Skarbek-Wojczyńskiego,
Jacka Woźniakowskiego, Anny Żakiewicz. Redakcja i ze wstęp: Dorota
Folga-Januszewska i Teresa Jabłońska.
Jak piszą autorzy publikacji: - Mit Zakopanego okresu międzywojnia
(1918-1939) to jedno z najważniejszych zjawisk kształtujących odrębność
sztuki i kultury polskiej. Jednym z jego najważniejszych twórców i piewców
był Rafał Malczewski (1892-1965) – syn Jacka, artysta, którego nazwisko
łączone bywa częściej z literaturą, niż sztuką. Autor kilkuset obrazów,
kilku tysięcy akwarel, kilkudziesięciu esejów, książek, felietonów, twórca
scenariusza filmu „Biały ślad” (od którego rozpoczyna się zjawisko zwane
„filmem górskim” w Polsce), współautor z Ferdynandem Goetlem sztuki
teatralnej i autor słuchowisk radiowych – mimo olbrzymiego dorobku i
najwyższych laurów artystycznych w przedwojennej Polsce, pozostaje twórcą
prawie zapomnianym, głównie ze względu na rozproszenie dzieł i niedostępne
wcześniej archiwalia. Rafał Malczewski był także alpinistą, znakomitym
narciarzem, członkiem TOPR, propagatorem nowego stylu sportowego. W 1939
r. Malczewski wyjechał z Polski, przez Francję, Hiszpanię, Portugalię,
Brazylię, Stany Zjednoczone, do Kanady, gdzie w tęsknocie za Zakopanem,
chory i w tragicznych warunkach materialnych dopisał rozdział „Mitu
Zakopanego”, znany nam jako zbiór felietonów: „Pępek świata. Wspomnienia z
Zakopanego”. Książka ta, pisana w rozgoryczeniu na emigracji, okrojona
przez cenzurę, wydana została w warszawie w 1960 r., dogłębnie
zniekształcając opinię o artyście. Obecne publikacje: zarówno tom I –
odtwarzający dzieje twórcy do 1939 r., jak i tom II – omawiający kontekst
sztuki polskiej w Zakopanem w latach 1918-1939 (a trzeba pamiętać, że
bywali tam niemal wszyscy wybitni polscy artyści tego czasu) –są pierwszą
próbą odtworzenia jednego z najbardziej zapomnianych, a znakomitych
okresów sztuki. Publikację można zakupić w twardej lub miękkiej oprawie w
gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego przy ulicy Krupówki 10".
|