(17.01.2005) Piotr Kyc: "Sześćdziesiąt lat temu na Podhalu był słoneczny, śnieżny i mroźny dzień, taki jak w ostatnią niedzielę. W celach niemieckiego więzienia przy ulicy Nowotarskiej w Zakopanem 42 osoby czekały na śmierć. Skazani musieli umrzeć tylko dlatego, że byli Polakami, którzy zachowali swoją godność, wykazali ponadprzeciętna odwagę cywilną i należeli do narodu skazanego na wyniszczenie. Kończyła się wojna. W Zakopanem było 15.000 (!) żołnierzy niemieckich powracających ze Wschodu. Desperacja okupanta, który ponosi klęskę była duża. Do partyzantów plutonu AK "Kurniawa" z oddziału "Chełm" zimującego w Zakopanem dotarła wiadomość o zamiarze rozstrzelania więźniów z Nowotarskiej przed świtem na pobliskim cmentarzu. Groby były już wykopane. Dowódca kpt. inż. Tadeusz Studnicki działał szybko. Wieczorem, bez jednego wystrzału odbito wszystkich skazanych. Jak wspomina syn dowódcy Krzysztof Studnicki - zaskoczenie było tak duże, że Niemcy nie zdążyli odbezpieczyć broni. Opisana akcja była małym epizodem w tej wielkiej wojnie ale dzięki niej następny dzień pod Giewontem, równie słoneczny i mroźny ja poprzedni - był najpiękniejszym dniem dla 42 ocalonych i ich rodzin.
W rocznicę tego wydarzenia, Komitet Organizacyjny byłych Żołnierzy 12pp AK III bat. 9 Kompania Dywersyjno Sabotażowa Oddział Partyzancki "Chełm" i Samorząd Miasta Zakopane zorganizował spotkanie. W tym roku z okazji 60-lecia Akcji spotkanie miało bardziej uroczysty przebieg.
Po nabożeństwie odprawionym w kościele św. Krzyża przez ks. Dziekana Stanisława Olszówkę i ks. Proboszcza Stanisława Szyszkę nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej żołnierzom 12 Pułku Piechoty Ziemi Wadowickiej. Dalsza część uroczystości odbyła się przy budynku dawnego więzienia na ulicy Nowotarskiej, gdzie apelem poległych i salwą uczczono pamięć Żołnierzy AK.
Bardzo interesujący przebieg miała sesja w budynku Rady Miasta Zakopane.
Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa nadała paru zakopiańskim szkołom Złote Medale Opiekunów Miejsc Pamięci Narodowej za opiekę nad miejscami walk i męczeństwa. Szereg osób otrzymało Srebrne Medale Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Stowarzyszenie Żołnierzy 12 PP AK przyznało również osobom szczególnie zasłużonym dla idei pamięci o działaniach AK pamiątkowe odznaki. Duża zasługa w tym kapitana Adama Leśniaka ps."Puchacz", który brał udział w akcji przed 60 laty.
Przy tej uroczystej okazji wręczono dyrektorom szkół gminnych odznaczenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu - Medale Komisji Edukacji Narodowej .
Obecny na sali syn Tadeusza Studnickiego - Krzysztof - przekazał na ręce burmistrza Piotr Bąka dwie niezwykłe pamiątki z dnia 16 stycznia 1945 roku - jest to rejestr więźniów przy ulicy Nowotarskiej (szczególną wartość ma druga rubryka, w której jest częściowa informacja o dalszych losach więźnia) oraz autentyczne klucze do cel więziennych. Dar Pana Studnickiego jest wyrazem zaufania jakim cieszy się obecny burmistrz Zakopanego, który nie tylko jest historykiem z zamiłowania ale od lat wspiera tutejsze środowiska kombatanckie.
Niedzielna uroczystość uświetniona obecnością licznych pocztów sztandarowych została zorganizowana po to, aby nie zapominać o naszej ojczystej historii. Chwała partyzantom.

Tekst UM Zakopane: "W niedzielę 16 stycznia odbyły się w Zakopanem uroczystości 60 Rocznicy uwolnienia 42 więźniów z więzienia Gestapo przy ul. Nowotarskiej 37 zorganizowane przez samorząd oraz Komitet Organizacyjny byłych Żołnierzy 12 Pułku Piechoty AK.
Dokładnie 60 lat temu o godzinie 18-tej pluton „Kurniawa” Oddziału Partyzanckiego „Chełm” pod dowództwem por. Tadeusza Studzińskiego „Kurzawy” dokonał brawurowego rozbicia więzienia, rozbroił straż więzienną oraz uwolnił 35 aresztowanych członków konspiracji terenowej oraz 7 innych osób. Akcja powiodła się bez żadnego wystrzału. Partyzanci zaskoczyli strażników, przecięli kabel telefoniczny i natychmiast wyprowadzili więźniów.
Akcja była ryzykowna, gdyż w Zakopanem pełno było wówczas wycofujących się oddziałów niemieckich, a ulicą Nowotarską regularnie przechodziły patrole Wermachtu. Mimo to siedmiu partyzantów: Tadeusz Studziński „Kurzawa”, Zbigniew Frankowicz „Puma”, Stanisław Taczyński „Żbik”, Stanisław Osiecki „Jelitko”, Jędrzej Kulik „Góra”, Henryk Pisarczyk „Koliba” oraz jeden cywil zdobyli więzienie, do którego po torturach w Palace Gestapo odsyłało niektórych więźniów.
W ręce Akowców dostała się książka więzienna z nazwiskami przetrzymywanych na Nowotarskiej osób oraz wywiezionych stamtąd na roboty do Rzeszy. Książka ta stanowi niezwykle cenny dokument historyczny. Wraz z kluczami od więzienia została ona przekazana na ręce burmistrza Piotra Bąka przez Krzysztofa Studzińskiego, syna „Kurzawy” podczas uroczystej akademii.
W uroczystościach wzięły udział liczne poczty sztandarowe, wojsko, żołnierze AK, przedstawiciele lokalnych władz, burmistrzowie Piotr Bąk i Jerzy Zacharko oraz senator Franciszek Bachleda Księdzularz. Obchody rozpoczęły się o godzinie 10.30 Mszą Święta w kościele Św. Krzyża koncelebrowaną przez ks. dziekana Stanisława Olszówkę i ks. prałata Stanisława Szyszkę. W kaplicy AK w podziemiach kościoła została odsłonięta i poświęcona tablica upamiętniająca poległych, pomordowanych i zmarłych żołnierzy 12 Pułku Piechoty. Następnie uczestnicy udali się przed budynek byłego więzienia Gestapo, gdzie obecnie znajduje się Izba Pamięci. Odbył się tam apel poległych, złożone zostały wiązanki kwiatów, a Kompania Honorowa Wojska Polskiego oddała salwę honorową.
Uroczystości zakończyła akademia w sali obrad Urzędu Miasta, podczas której kpt. rez. Kazimierz Leśniak przedstawił historię 12 Pułku Piechoty, natomiast o akcji partyzantów opowiadał syn Tadeusz Studzińskiego, Krzysztof. Jej sześćdziesiąta rocznica stała się też okazją do wręczenia odznaczeń: Medali Komisji Edukacji Narodowej dla dyrektorów zakopiańskich szkół – Jolanty Iwonickiej, Mieczysława Jasińskiego, Piotra Kyca oraz Haliny Snakowskiej, Złotych Medali Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej dla Sztandarów Szkół oraz Srebrnych Medali Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, a także Krzyży 12 Pułku Piechoty Armii Krajowej".

Foto-relacja (zdjęcia Piotr Kyc):