(15.12.2008) Anna Karpiel-Semberecka: "W Galerii Sztuki im. W. i J. Kulczyckich na Kozińcu otwarto nową wystawę "Modre druki pod Tatrami". Zostały na niej pokazane eksponaty pochodzące z północnej i południowej strony Tatr, ilustrujące wyposażenie wiejskiej farbiarni, technikę batikową druku, wykorzystanie drukowanych płócien w stroju ludowym i wnętrzu mieszkalnym, a także historię działających na Podhalu w drugiej połowie XIX wieku farbiarni i farbiarzy. Bogata ekspozycja przedstawia elementy stroju kobiecego oraz wyposażenie farbiarni znajdujące się w zbiorach zakopiańskiego muzeum, jak również ze słowackiego Spiszu, Orawy oraz z Liptowa - dzięki współpracy z tamtejszymi muzeami. Wystawie towarzyszy publikacja "Ludowe druki na płótnie z Podtatrza" autorstwa Zofii Rak, która jest także kuratorem wystawy.

Zobacz relację wideo z wernisażu wystawy (więcej...)

Zofia Rak: "Wytwórczość farbiarsko-drukarska na Podhalu notowana była od połowy XIX w. przez przybywających tu podróżników, którzy w swych relacjach opisywali m. in. noszone przez góralki spódnice, zapaski i chustki szyte z barwionego w indygo i drukowanego ręcznie we wzory samodziałowego płótna oraz wykonywane z takiegoż płótna poszwy na poduszki i pierzyny. Pod koniec XIX w., po największym rozkwicie w latach 70 – 80., farbiarnie na Podhalu zaczęły podupadać, nie mogąc sprostać konkurencji tkanin produkowanych fabrycznie. Z początkiem XX w. przemysł farbiarski Podhala przestał istnieć.
Prezentowana od 17 grudnia 2008 r. do 1 marca 2009 r. w Muzeum Tatrzańskim – Galerii Sztuki na Kozińcu wystawa ma na celu przypomnienie tego nie istniejącego już na Podhalu rzemiosła, m. in. poprzez udostępnienie dotychczas nie znanych i nie publikowanych materiałów archiwalnych dotyczących działających tutaj farbiarni i farbiarzy.
Na wystawie pokazane zostaną znajdujące się w zbiorach zakopiańskiego Muzeum ręcznie drukowane elementy stroju kobiecego (spódnice, zapaski, chusty), a także po raz pierwszy w całości, jedna z najstarszych kolekcji muzealnych – 97 form drukarskich, ofiarowanych Muzeum Tatrzańskiemu w 1903 r. przez Stanisława Ignacego Witkiewicza
i Wojciecha Brzegę, pochodzących z działającej w drugiej połowie XIX w. farbiarni
w Chochołowie, którą prowadził Ferdynand König – zięć Jana Krzeptowskiego Sabały.
To zapomniane już ludowe rzemiosło, jakim było farbiarstwo i ręczny druk tkanin, pokazane będzie nie tylko na przykładzie materiału pochodzącego z północnej strony Tatr, ale również z południowej, to jest ze słowackiego Spiszu i Orawy oraz z Liptowa, jako że drukowane płótna, pochodzące z niektórych tamtejszych farbiarni działających o ponad pół wieku dłużej niż tego typu warsztaty na Podhalu, nabywali na słowackich jarmarkach i odpustach także polscy górale.
Wystawa ilustrować będzie proces farbowania i drukowania płócien techniką batikową, a także wykorzystanie drukowanej tkaniny w stroju ludowym i wnętrzu mieszkalnym oraz wzajemne kontakty mieszkańców północnego i południowego Podtatrza w zakresie produkcji i nabywania drukowanych płócien na jarmarkach po obu stronach Tatr.
W trakcie trwania wystawy będzie prezentowany film dokumentujący ludowe farbiarstwo na Słowacji.
Wystawie towarzyszy publikacja przedstawiająca historię ludowego farbiarstwa i druku samodziałowych płócien na Podhalu oraz zbiory Muzeum Tatrzańskiego z tego zakresu."

Eksponaty na wystawie pochodzą ze zbiorów:
- Archiwum Państwowego w Krakowie
- Liptowskiego Muzeum w Rużomberku
- Lubowniańskiego Muzeum w Starej Lubowni
- Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie
- Muzeum w Kieżmarku
- Muzeum Miejskiego w Żywcu
- Muzeum Narodowego w Krakowie
- Muzeum Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej
- Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
- Orawskiego Muzeum P.O. Hviezdoslava w Dolnym Kubinie
- Podtatrzańskiego Muzeum w Popradzie
- osób prywatnych

Wystawa: Modre druki pod Tatrami, 17. 12. 2008 – 1. 03. 2009, Galeria Sztuki im. W. i J. Kulczyckich, Koziniec 8, Zakopane. Zapraszamy od środy do soboty w godz. od 9.00 do 16.00, w niedzielę od 9.00 do 15.00.

Foto-relacja (zdjęcia Anna Karpiel-Semberecka):