(02.07.2009)
Ján Bošnovič -
Dyrektor Narodowego Centrum Turystyki Słowackiej w Polsce:
"27 czerwca 2009 r. w hiszpańskiej Sewilli Komitet
Organizacji ONZ ds. wychowania, wiedzy i kultury UNESCO zatwierdził
wniosek Republiki Słowackiej o wpisanie historycznego centrum Levoči na
Listę Światowego Dziedzictwa Kultury.
O Spiskim mieście LEVOCZA (LEVOČA) powiadają, że jest najwspanialszym
kamieniem szlachetnym w koronie spiskiej. Znajduje się tu najwyższy
drewniany ołtarz gotycki na świecie i inne ciekawe zabytki otoczone
częściowo zachowanymi miejskimi murami obronnymi. Punktem centralnym
starodawnej Lewoczy jest rozległy rynek na planie prostokąta. Znajduje się
tu rzymskokatolicki parafialny kościół św. Jakuba (Kostol sv. Jakuba) z
XIV wieku, który należy do najcenniejszych budowli sakralnych na Słowacji.
Wysoka szczupła wieża kościoła z pierwszej połowy XIX wieku jest
najważniejszą dominantą w sylwetce miasta. Do niezwykle cennych należy
zwłaszcza
wnętrze kościoła, które jest wyjątkowym muzeum średniowiecznej sztuki
sakralnej. Późnogotycki drewniany ołtarz główny św. Jakuba o wysokości
18,6 m jest najwyższym ołtarzem tego rodzaju na świecie. Zbudowano go z
drewna lipowego w latach 1507-1517 w warsztacie Mistrza Pawła z Lewoczy
(Majstra Pavla z Levoče). Mistrz Paweł ponoć powierzył swoją własną
podobiznę jednej z dwunastu rzeźb apostołów wspaniałej kompozycji
Ostatniej Wieczerzy, która znajduje się w dolnej części ołtarza. Z
kościołem parafialnym sąsiaduje budowla dawnego ratusza lewoczskiego z
arkadami zbudowanego po pożarze w roku 1550. Należy do szczytowych
osiągnięć świeckiej architektury renesansowej na Słowacji. Na rynku stoi
także zw. klatka wstydu z XVI wieku, która była wykorzystywana w
przeszłości do publicznego upokarzania. Rynek centralny otacza ponad 50
godnych uwagi domów mieszczańskich i domów patrycjuszy. Większość z nich
nosi nazwy dawnych właścicieli. Uwagę zwraca także renesansowy Thurzov
dom, który zyskał wczesnorenesansową fasadę sgrafitową w roku 1904.
Levocza dołączyła do historycznych i przyrodniczych zabytków Spiszu, które
na Liście UNESCO znajdują się od roku 1993 - Zamek Spiski (Spišský hrad)
oraz okoliczne zabytki (Spiskie Podhradie + Kapitula Spiska + Żehra +
rezerwat przyrodniczy Drevenik + Siwa Broda).
Zamek
Spiski swoją powierzchnią ponad 4 ha jest jednym z największych zespołów
zamkowych w Europie Środkowej. Najstarsza pisemna wzmianka o zamku
pochodzi z 1120 roku. Początkowo pełnił on rolę twierdzy granicznej
państwa węgierskiego, potem stał się na kilka stuleci siedzibą żupana
spiskiego. W 1241 roku Zamek Spiski oparł się atakom Tatarów. W 1780 roku
zespół zamkowy zniszczył pożar i Zamek Spiski zmienił się w ruinę. Do
całkowitego spustoszenia nie dopuścili dopiero konserwatorzy zabytków,
którzy w 1970 roku rozpoczęli konserwację obwarowań i pałaców. Ich wysiłek
został doceniony w 1993 roku, gdy Zamek Spiski i okoliczne zabytki wpisano
na listę UNESCO. Dzisiaj na Zamku mieści się ekspozycja Muzeum Spiskiego
dotycząca dziejów zamku i średniowiecznej broni. Spiskie Podhradie jest
dzisiaj siedzibą wznowionego biskupstwa spiskiego. Do najbardziej
atrakcyjnych zabytków
architektonicznych
miasteczka należą: kościół Narodzenia Marii Panny z gotyckim ołtarzem
skrzydłowym św. Barbary i gotycka chrzcielnica z drugiej połowy XV wieku,
klasztor Braci Miłosierdzia, kościół ewangelicki z cennymi organami oraz
odrestaurowana synagoga. Kapituła Spiska, która często porównywana jest z
Watykanem jest małym cerkiewnym miasteczkiem, z mnóstwem cennych zabytków,
gdzie znajduje się urząd biskupi. Najcenniejszymi zabytkami Kapituły są:
Katedra św. Marcina, Pałac biskupi i Wieża Zegarowa. Miejscowość Żehra
jest znana dzięki cennemu kościołowi rzymskokatolickiemu św. Ducha ze XIV
wieku, którego wnętrza ozdobione są zachowanymi wyjątkowymi
średniowiecznymi malowidłami ściennymi.
Nazwa
trawertynowego masywu Dreveník pochodzi prawdopodobnie od „drewnianego
grodu”, który został wzniesiony wcześniej niż zamek Spiski. To ważne
stanowisko archeologiczne po dziś dzień odkrywa swoje tajemnice sięgające
czasów neandertalczyków. Znaleziono tu szczątki mamuta, przedmioty z
młodszej epoki kamiennej, epoki brązowej i z ery zamków warownych.
Wyrastające z iłowca trawertynowe wieże stworzyły skalne miasteczka oraz
raj wspinaczkowy. Pobudzały też fantazję ludzi, którzy często nadawali im
odpowiednie nazwy. Możecie się więc przespacerować do wapiennych wież,
położonych na wschodnich obrzeżach i nazywanych Kamiennym rajem, albo do
jednego z najładniejszych wąwozów o nazwie Piekło. Znajduje się tu jeszcze
mnóstwo innych form skalnych, rozwalin, szczelin oraz lodowych i soplowych
jaskiń. W regionie tym spotkamy również interesującą roślinność.
Schronieniem dla bogatej, chronionej prawem fauny i flory stał się nie
tylko Drevenik, ale i niedaleki kopiec Sivá Brada /Siwa Broda/, który jest
wyjątkowo zasobny w źródła mineralne. Niezwykłe kształty trawertynowych
skał oraz bogata i rzadka roślinność czynią Dreveník popularnym miejscem
turystycznych wędrówek. Przez ten narodowy rezerwat przyrody prowadzi
turystów łagodna trasa. Z płaskowyżu Dreveník odsłania się przepiękny
widok na górski masyw Branisko i Lewoczskie góry (Levočské vrchy)."
|