(02.07.2005) Anna Karpiel: "Zakończył się pierwszy dzień Zjazdu Podhalan. Jego uczestnicy mieli do podjęcia wiele ważnych decyzji. Przyjęto sprawozdanie z działalności Zarządu Głównego oraz udzielono absolutorium kończącym właśnie kadencję władzom Związku. Najważniejszym punktem programu były jednak wybory nowego prezesa. Zgłoszono jednego kandydata – Jana Hamerskiego, który przez ostatnie trzy lata pełnił tę funkcję. Z 323 upoważnionych do głosowania delegatów poparło go aż 286, 31 było przeciw, a 6 wstrzymało się od głosu. Wybrano też pozostałe władze związku.
Pierwszy organizacyjny dzień zjazdu był okazją do podsumowania ostatnich trzech lat działalności Związku. Za jego największy sukces Jan Hamerski uważa włączenie się w jego struktury właściwie wszystkich górali polskich od Olzy do Popradu, czyli górali Podhalańskich, Żywieckich, Babiogórskich, Orawskich, Pienińskich, Sądeckich, Nadpopradzkich, Spiskich, Kliszczaków i Zagórzan. Od 2002 roku powstało już 15 nowych oddziałów. Jest to więc realizacja orkanowskiej idei zjednoczenia całej góralszczyzny, która wyróżnia się podobną gwarą, obyczajem, strojem i kulturą. Tak rozszerzony Związek będzie nadal troszczył się o podtrzymanie góralskiej tożsamości obejmując swoim zasięgiem wszystkich tych, którzy mieszkają pod halami.
W czasie ostatniej kadencji Zarządu Głównego zdziałano już bardzo wiele w tym kierunku. Na zjeździe chwalono się więc dotychczasowymi osiągnięciami. Związek Podhalan wydaje własną gazetę - „Podhalanina” redagowanego przez Juliana Kowalczyka. Współpracuje też z Radiem Alex, w którym co niedzielę audycję prowadzi Sekretarz Zarządu Głównego Maciej Motor Grelok. Kolejne sukcesy to publikacja „Słownika gwary podhalańskiej” autorstwa prof. Stanisława Hodorowicza, nawiązanie współpracy ze związkiem Polaków w Rumunii oraz kongresem Polaków w Republice Czeskiej, zainicjowanie Konkursu Góralskiej Pieśni Religijnej na Bachledówce, zorganizowanie szeregu imprez w ramach obchodów Roku Gorców, Roku Pienin i Spisza oraz Roku Podhala, a także współpraca z Podhalańską Wyższą Szkołą Zawodową w Nowym Targu. Dla Związku wyjątkowy był zwłaszcza rok 2004, kiedy to uroczyście obchodzono 100-lecie Góralskiego Ruchu Regionalnego.
Działalność Związku obejmowała również popularyzację wiedzy o osobach zasłużonych dla góralszczyzny, edukację regionalną, organizowanie oraz uczestnictwo w uroczystościach religijnych i patriotycznych, wspieranie działalności zespołów regionalnych, organizowanie festynów i zawodów sportowych. Trzeba też wspomnieć o nowych przedsięwzięciach. W wyniku podpisania deklaracji o współpracy między Związkiem Podhalan, Polskim Towarzystwem Historycznym, Towarzystwem Przyjaciół Orawy oraz Związkiem Polskiego Spisza podejmowane będą działania mające na celu poznanie, ochronę i rozwój tożsamości narodowej i regionalnej. Już zorganizowano dwa seminaria poświęcone zbójnictwu na Podhalu oraz podhalańskim kapliczkom. A to wszystko i tak nie wyczerpuje jeszcze niezwykle bogatej i obejmującej różne dziedziny działalności Związku.
Wyrazem wdzięczności dla działaczy Związku Podhalan za ich poświęcenie, pracę i zaangażowanie współtworzące te wszystkie sukcesy było nadanie tytułu Honorowego Członka Związku Podhalan - pośmiertnie dla Emila Kowalczyka, a także dla ks. bp Tadeusza Rakoczego, Marii Staszel, Stanisława Kowalczyka i Jana Stocha Gronkowiana. Nadano również tytuły Zasłużonego dla Związku Podhalan i Zasłużonego dla kultury podhalańskiej.
W niedzielę Dzień Uroczysty 42. Zjazdu Podhalan rozpocznie się o godz. 11-tej mszą Św. w Bazylice Matki Boskiej Ludźmierskiej".

Relacje dźwiękowe:
Prezesem Zarządu Głównego Związku Podhalan decyzją delegatów na 42 zjazd organizacji został ponownie Jan Hamerski. Będzie to jego druga kadencja. Tuż po ogłoszeniu wyników wyborów prezes skierował kilka słów do zebranych:
Na funkcje członków Zarządu Głównego Związku Podhalan zgłoszono aż 24 kandydatów. Oto ich autoprezentacja wygłoszona przed głosowaniem. Tę część zjazdu prowadził Julian Kowalczyk:
Jako ostatni zaprezentował się prof. Stanisław Hodorowicz.
Decyzją delegatów 42 Zjazdu w skład Zarządu Głównego Związku Podhalan na najbliższe trzy lata weszli:
Andrzej Gąsienica Makowski, Andrzej Skupień, Władysław Motyka, Stanisław Hodorowicz, Julian Kowalczyk, Stanisława Pilch, Jan Antoł, Mateusz Nędza Kubiniec, Maciej Motor Grelok, Stanisław Bukowski, Antoni Rapacz, Maria Staszel i Jan Bukowski.

Foto-relacja (zdjęcia Anna Karpiel i Maciej Stasiński):