 Matti
Nykaenen
Finlandia
Data urodzenia: 17 lipiec 1963 r.
Klub: Jyväskyla Hiihtoseura
Najlepszy skoczek wszechczasów.
Zdobył najwięcej medali w historii skoków narciarskich – 13
medali indywidualnych na Zimowych Igrzyskach i Mistrzostwach
Świata i do dzisiaj żaden skoczek nie może się pochwalić takim
wynikiem. Jest też jedynym skoczkiem w historii, który
trzykrotnie zwyciężał w konkursach indywidualnych na olimpiadach
(w Sarajewie i Calgary), zdobył 5 medali mistrzostw świata w
lotach, 4 razy zwyciężał w klasyfikacji generalnej Pucharu
Świata. Dwukrotnie zwyciężał w Turnieju Czterech Skoczni. Jest
też absolutnym rekordzistą jeśli chodzi o ilość zwycięstw w
Pucharze Świata – odniósł ich 46. W latach sportowej kariery
ważył 60 kg przy wzroście 174 cm. Warto dodać, że Matti skakał
ciekawym stylem, jakby przekręcając narty w locie lekko na prawą
stronę przez co zwiększał płaszczyznę lotu.
Największe triumfy sportowe święcił w
latach 1982 – 1990. Wszyscy znawcy narciarstwa są zgodni, że był
największym talentem w historii dyscypliny skoków narciarskich.
Prasa sportowa całego świata wprost zachwycała się stylem jego
skoków i sposobem w jakim potrafił pokonać rywali. Toczył
fantastyczne pojedynki na skoczniach świata z Jensem
Weissflogiem i innymi utytułowanymi skoczkami.
Po raz pierwszy
w Sarajewie podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1984 r. 12
lutego 1984 r. odbył się konkurs skoków na obiekcie K 70 Male
Polje na Igmanie. Po pierwszej kolejce i skoku na 91 m
prowadził Nykaenen (otrzymał noty sędziowskie 17, 18, 17,5, 17,
18 pkt). Zaraz za mistrzem z Finlandii był Weissflog (skok na 90
m). Jednak w drugiej serii to właśnie Weissflog oddał skok na 87
m. Wydawało się, że Nykaenen ma medal w kieszeni, gdyż wszyscy
spodziewali się, że skoczy kilka metrów dalej. Tak się jednak
nie stało. Matti miał „tylko” 84 m i zajął drugie miejsce z notą
214 pkt., do Jensa Weissfloga stracił 1,2 pkt, czyli ok. 1
metra. Trzeci w tych zmaganiach był kolejny z Finów, Jari
Puikkonen. Na dużej skoczni Nykanen pokazał, kto rządzi na
Male Polje. Był absolutnie poza zasięgiem sportowym swoich
rywali, którzy, tak naprawdę, byli tłem skoków fenomenalnego
Fina. Długości 116 i 111 m i nota 231,2 pkt dały Mattiemu złoty
medal. Weissflog stracił doń aż 17,5 pkt, a trzeci Ploc prawie
30 pkt! Kolejne pojedynki Nykanena z rywalami miały miejsce
podczas Zimowych Igrzysk w Calgary. To co osiągnął na obiekcie
olimpijskim nie udało się nikomu – Matti wywalczył trzy złote
medale. Na średnim obiekcie po dwóch równych skokach na 89,5
wygrał zdecydowanie (jego skoki były najdłuższymi w konkursie)
przed zawodnikami czechosłowackimi: Plocem i Malcem. Na dużej
skoczni w czasie konkursu wiał wiatr, ale i on był
sprzymierzeńcem Fina. W pierwszym skoku ustanowił rekord skoczni
– 118, 5 m, a w drugim osiągnął 107 m. Drugi w kolejności,
Norweg Johnson stracił do Fina aż 16 pkt. Trzeci był
Jugosłowianin Dabelak. Te dwa opisane olimpijskie konkursy były
największymi sukcesami sportowymi Nykanena. Zespół fińskich
skoczków był w tym okresie zupełnie nie do pokonania skoro na
kolejnych 5 wielkich imprezach: 3 razy na mistrzostwach świata i
dwukrotnie na olimpiadach nikomu nie udało się pokonać
„latających Finów”. Potem zaczęły się problemy z życiem
rodzinnym, rozwiódł się z żoną. W sezonie poolimpijskim 1988/89
Nykaenen był już słabszy, ale nadal potrafił wszystkich znawców
narciarstwa, a przede wszystkim sportowych kibiców zachwycić
pięknymi skokami jak np. w Garmisch-Partenkirchen na skoczni
olimpijskiej. Ale coraz częściej skakał po prostu średnio. Na MŚ
w Lahti był trzeci na średniej skoczni i chciał powalczyć o
złoto na skoczni dużej K 90. Po pierwszej serii był czwarty i
liczył na atak w drugiej. Niestety z powodu wiatru, jak to
często bywa w Lahti, konkursu nie dokończono i zaliczono wyniki
tylko z pierwszej serii. Za to zdobył złoto w konkursie
drużynowym (Finowie skakali w składzie: Puikkonen, Nykaenen,
Nikkola i Laakkonen). W kolejnym sezonie Nykaenen skakał jeszcze
słabiej. Wobec braków w treningu domagał się zmiany trenera.
Szukał winy we wszystkim i we wszystkich, tylko nie w sobie.
Działa się na oczach tysięcy jedna z większych tragedii w
historii sportu. W przepaść nicości i zapomnienia staczał się z
coraz większą szybkością skoczek wszechczasów. Rok później
Nykaenen znalazł miejsce w reprezentacji Finlandii na MS w Val
di Fiemme, ale wypadł fatalnie.
Po latach
triumfów przyszły te gorsze i Nykaenen miał ogromne problemy z
samym sobą, które nasiliły się po zakończeniu kariery. Doszło do
tego, że chciał sprzedać swoje olimpijskie medale, które
ostatecznie zakupiło Muzeum w Helsinkach. Jest też ostatnim
oficjalnym rekordzistą świata w długości skoku – 191 m, gdyż od
czasów jego skoku międzynarodowa federacja FIS nie uznaje
dłuższych skoków. Jedyny dotąd zawodnik w historii skoków, który
czterokrotnie zdobył Puchar Świata. Najważniejsze inne wyniki
sportowe w międzynarodowych zawodach: Salpauselkä: 1981 -
6,2, 1982 – 4, 2, 1983 – 9,3, 1984 – 1,1, 1985 – 1, 2, 1986 –
1,1, 1, 1988 – 1, 1, 1989 – 4, 3, 8 zwycięstw. Ounasvaara:
1981 – 1, 1982 – 1, 1984 – 1, Ruka: 1980 - 8, 1982 - 6,
1984 – 1, Holmenkollen: 1982 – 28, 30, 1983 – 17, 1985 -
1. Wielokrotny zwycięzca zawodów w skokach w Falun: 1983, 1987
r. Najlepszy skoczek wszechczasów.
Wyniki
sportowe: olimpijczyk (1984, 1988). 1984 – Sarajewo – 2 (70), 1
(90), 1988 – Calgary – 1 (70), 1 (90), 1 druż., Mistrzostwa
Świata: 1982 – 4 (70), 1 (90), 3 druż., 1983 – Harrachov - 3
loty, 1984 – 1 druż., 1985 – 11 (70), 3 (90), 1 druż., 1985 –
Planica – 1 loty, 1986 – Bad Mitterndorf - 3 loty, 1987 – 2
(70), 1 druż., 1988 – Oberstdorf - 3 loty, 1989 – 4 (70), 3
(90), 1 druż., 1990 – Vikersund - 2 loty, Turniej Czterech
Skoczni: 1983 – 1, 1984 – 4, 1985 – 2, 1988 – 1. Puchar Świata:
1982 – 4, 1983 – 1, 1984 – 2, 1985 – 1, 1986 – 1, 1987 – 6, 1988
– 1, 1989 – 9. 46 zwycięstw (pierwsze miejsce w historii Pucharu
Świata). Na podium stawał aż 76 razy !. Dwa razy zwyciężał w
klasyfikacji generalnejTurnieju Czterech Skoczni: 1982/83 i
1987/88 – 9 zwycięstw.
Zwycięstwa Mattiego Nykaenena w Pucharze Świata
1.
Oberstdorf (RFN) – 30.12. 1981 r.
1. Nykaenen, 2. Deckert, 3. Prosser
2.
Oslo (Norwegia) – 28.02. 1982 r.
1. Nykaenen, 2. Hansson, 3. Kogler
3.
Kulm (Austria) – 12.03. 1982 r. 1.
Nykaenen, 2. Neuper, 3. Felder
4.
Cortina (Włochy) – 18.12. 1982 r.
1. Nykaenen, 2. Hansson, 3. Bergerud
5.
Innsbruck (Austria) – 4.01. 1983
r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Bulau
6.
Lake Placid (USA) – 15.01. 1983 r.
1. Nykaenen, 2. Kogler, 3. Hastings
7.
Lake Placid (USA) – 16. 01. 1983
r. 1. Nykaenen, 2. Kogler, 3. Braaten
8.
Thunder Bay (Kanada) – 23.01.1983
r. 1. Nykaenen, 2. Bulau, Hansson
9.
Vikersund (Norwegia) – 18.02. 1983
r. 1. Nykaenen, 2. Wallner, Ploc
10.
Vikersund (Norwegia) – 19.02.1983
r. 1. Nykaenen, 2. Bulau, 3. Ylipulli
11.
Vikersund (Norwegia) – 20.02. 1983
r. 1. Nykaenen, 2. Hansson, 3. Ploc
12.
Falun (Szwecja) – 27.02.1983 r. 1.
Nykaenen, 2. Kogler, 3.Bremseth
13.
Planica (Słowenia) – 26.03. 1983
r. 1. Nykaenen, 2. Ulaga, 3. Hansson
14.
Sarajewo (Jugosławia) – 18.02.
1984 r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Ploc
15.
Lahti (Finlandia) – 2.03. 1984 r.
1. Nykaenen, 2. Puikkonen, 3. Bauer
16.
Lahti (Finlandia) – 4.03. 1984 r.
1. Nykaenen, 2. Puikkonen, 3. Ploc
17.
Oberstdorf (Niemcy) –17.03. 1984
r. 1. Nykaenen, 2. Ploc, 3. Weissflog
18.
Oberstdorf (Niemcy) – 18.03. 1984
r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Ploc
19.
Innsbruck (Austria) – 4.01. 1985
r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Ploc
20.
Sapporo (Japonia) – 9.02. 1985 r.
1. Nykaenen, 2. Dluhos, 3. Bergerud
21.
Lahti (Finlandia) – 1.03. 1985 r.
1. Nykaenen, 2. Ploc, 3. Holland
22.
Oslo (Norwegia) – 10.03. 1985 r.
1. Nykaenen, 2.Wiegele, 3. Balanche
23.
Szczyrbskie Pleso
(Czechosłowacja)- 23.03. 1985 r. 1. Nykaenen, 2. Schallert, 3.
Opaas
24.
Szczyrbskie Pleso (Czechosłowacja)
– 24.03. 1985 r. 1. Nykaenen, 2. Vettori, 3. Schallert
25.
Harrachov (Czechy) – 11.01. 1986
r. 1. Nykaenen, Vettori, 3. Parma
26.
Klingenthal (DDR) – 17.01. 1986 r.
1. Nykaenen, 2. Ulaga, 3. Karetnikow
27.
Sapporo (Japonia) – 25.01. 1986 r.
1. Nykaenen, 2. Dluhos, 3. Ploc
28.
Sapporo (Japonia) – 26.01. 1986 r.
1. Nykaenen, 2. Vettori, 3. Parma
29.
Lahti (Finlandia) – 1.03. 1986 r.
1. Nykaenen, 2. Puikkonen, 3. Vettori
30.
Lahti (Finlandia) – 2.03. 1986 r.
1. Nykaenen, Suorsa, 3. Parma
31.
Planica (Słowenia) – 22.03. 1986
r. 1. Nykaenen, 2. Felder, 3. Neulandtner
32.
Thunder Bay (Kanada) – 7.12. 1986
r. 1. Nykaenen, 2. Klauser, 3. Opaas
33.
Lahti (Finlandia) – 1.03. 1987 r.
1. Nykaenen, 2. Ylipulli, 3. Vettori
34.
Falun (Szwecja) – 8.03. 1987 r. 1.
Nykaenen, 2. Suorsa, 3. Felder
35.
Thunder Bay (Kanada) – 5.12. 1987
r. 1. Nykaenen, 2. Ploc, 3. Vettori
36.
Thunder Bay (Kanada)- 6.12. 1987
r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Opaas
37.
Sapporo (Japonia) – 19.12. 1987 r.
1. Nykaenen, 2. Schuster, 3. Svagerko
38.
Sapporo (Japonia) – 20. 12. 1987r.
1. Nykaenen, 2. Parma, 3. Tallberg
39.
Garmisch-Partenkirchen (Niemcy) –
1.01. 1988 r. 1. Nykaenen, 2. Tallberg, 3. Weissflog
40.
Innsbruck (Austria) – 3.01. 1988
r. 1. Nykaenen, 2. Bauer, 3. Weissflog
41.
Bischofshofen (Austria) –
6.01.1988 r. 1. Nykaenen, 2. Ulaga, 3. Eidhammer
42.
St. Moritz (Szwajcaria) – 20.01.
1988 r. 1. Nykaenen, 2. Johnsen, 3. Lederer
43.
Lahti (Finlandia) – 4.03. 1988 r.
1. Nykaenen, 2. Bokloev, 3. Johnsen
44.
Lahti (Finlandia) – 6. 03.1988 r.
1. Nykaenen, 2. Bokloev, 3. Johnsen
45.
Sapporo (Japonia) – 17.12. 1988 r.
1. Nykaenen, 2. Thoma, 3. Braaten
46.
Garmisch-Partenkirchen (Niemcy) –
1.01.1989 r. 1. Nykaenen, 2. Weissflog, 3. Laakkonen
Wojciech Szatkowski
Muzeum Tatrzańskie |
